Lawenda to jedna z najpopularniejszych roślin ozdobnych, ceniona za piękny wygląd, intensywny zapach i wszechstronne zastosowanie. Jej fioletowe kwiaty tworzą malownicze kompozycje w ogrodach, a charakterystyczny aromat działa kojąco i relaksująco. Wybór odpowiedniej odmiany lawendy może być prawdziwym wyzwaniem, szczególnie gdy zależy nam na intensywnym zapachu i wyjątkowych walorach estetycznych. W tym artykule przyjrzymy się najpiękniejszym odmianom lawendy, które doskonale sprawdzą się w polskich ogrodach, oraz podpowiemy, które z nich wyróżniają się najbardziej intensywnym aromatem.
Podstawowe gatunki lawendy
Zanim przejdziemy do konkretnych odmian, warto poznać podstawowe gatunki lawendy, które stanowią bazę dla wielu popularnych kultywarów:
- Lawenda wąskolistna (Lavandula angustifolia) – najbardziej mrozoodporna, o intensywnym zapachu i kompaktowym pokroju
- Lawenda francuska (Lavandula stoechas) – charakterystyczna ze względu na „czubek” z kolorowych przylistków, mniej odporna na mróz
- Lawenda szerokolistna (Lavandula latifolia) – wyższa od wąskolistnej, o bardziej kamforowym zapachu
- Lawenda pośrednia (Lavandula x intermedia) – mieszaniec lawendy wąskolistnej i szerokolistnej, łączący najlepsze cechy obu gatunków
W polskich warunkach klimatycznych najlepiej sprawdza się lawenda wąskolistna oraz niektóre odmiany lawendy pośredniej, które wykazują dobrą mrozoodporność i potrafią przetrwać nasze zimy.
Najpiękniejsze odmiany lawendy wąskolistnej
Lawenda wąskolistna to najbardziej popularny gatunek, który oferuje wiele atrakcyjnych odmian o różnorodnych walorach:
Hidcote Blue
Ta kompaktowa odmiana jest uważana za jedną z najpiękniejszych na świecie. Tworzy gęste, niewysokie krzewinki (30-40 cm) o intensywnie ciemnofioletowych kwiatach. Hidcote Blue wyróżnia się wyjątkowo nasyconym kolorem kwiatostanów i silnym, słodkim aromatem. Jest również bardzo odporna na mróz, co czyni ją idealną do polskich ogrodów. Jej zwarta forma sprawia, że doskonale prezentuje się zarówno w grupowych nasadzeniach, jak i jako soliter.
Munstead
Klasyczna odmiana o nieco jaśniejszych, lawendowo-niebieskich kwiatach. Dorasta do około 40 cm wysokości i tworzy zwarte, kuliste krzewinki. Munstead kwitnie wcześnie i obficie, a jej kwiaty utrzymują intensywny zapach nawet po zasuszeniu. Jest to jedna z najbardziej mrozoodpornych odmian, polecana do nasadzeń w chłodniejszym klimacie. Jej delikatniejszy odcień fioletu doskonale komponuje się z różami i bylinami o ciepłych barwach.
Rosea
Dla miłośników nietypowych kolorów, Rosea (znana również jako 'Jean Davis’) oferuje delikatne, jasnoróżowe kwiaty, które stanowią ciekawą alternatywę dla tradycyjnych fioletowych odcieni. Dorasta do 40-50 cm wysokości i choć jej zapach jest nieco mniej intensywny niż u odmian fioletowych, to wciąż zachowuje charakterystyczną lawendową nutę. Ta odmiana wprowadza subtelną elegancję do ogrodowych kompozycji i pięknie prezentuje się w towarzystwie roślin o srebrnych liściach.
Lawenda wąskolistna jest najbardziej odporna na mróz spośród wszystkich gatunków lawendy, wytrzymując temperatury nawet do -25°C przy odpowiednim przygotowaniu do zimy.
Najbardziej aromatyczne odmiany lawendy pośredniej
Odmiany lawendy pośredniej (Lavandula x intermedia) wyróżniają się większymi rozmiarami i często intensywniejszym aromatem niż lawenda wąskolistna, co czyni je prawdziwymi gwiazdami wśród pachnących roślin:
Grosso
Grosso jest uznawana za jedną z najbardziej aromatycznych odmian lawendy dostępnych na rynku. Tworzy duże, ciemnofioletowe kwiatostany na długich łodygach, osiągając wysokość 70-80 cm. Ze względu na wyjątkowo wysoki poziom olejków eterycznych jest często uprawiana komercyjnie do produkcji olejku lawendowego. Zapach jest intensywny, z wyraźnymi nutami kamforowymi, które unoszą się w powietrzu nawet z pewnej odległości. To idealna odmiana dla osób, którym zależy przede wszystkim na aromacie.
Provence
Jak sugeruje nazwa, Provence to odmiana nawiązująca do regionu Francji słynącego z upraw lawendy. Charakteryzuje się jasnofioletowymi kwiatami na długich łodygach (60-70 cm) i bardzo intensywnym, słodkim aromatem z lekkimi nutami miodowymi. Jest nieco mniej odporna na mróz niż odmiany wąskolistne, ale przy odpowiednim zabezpieczeniu radzi sobie w polskim klimacie. Jej długie łodygi doskonale nadają się do cięcia i tworzenia bukietów.
Edelweiss
Ta wyjątkowa odmiana wyróżnia się białymi kwiatostanami, co czyni ją prawdziwą rzadkością wśród lawendy. Edelweiss dorasta do około 60 cm wysokości i oferuje intensywny, słodki zapach z delikatnymi waniliowymi nutami. Biała barwa kwiatów pięknie kontrastuje z tradycyjnymi fioletowymi odmianami, tworząc efektowne kompozycje ogrodowe. Jest szczególnie urokliwa w ogrodach o romantycznym charakterze lub w nasadzeniach monochromatycznych.
Która lawenda jest najładniejsza i najbardziej pachnie?
Wybór „najpiękniejszej” odmiany lawendy jest kwestią subiektywną, jednak istnieje kilka faworytów, które regularnie pojawiają się w rankingach ogrodników i ekspertów:
Pod względem wyglądu, Hidcote Blue jest często uznawana za najpiękniejszą ze względu na intensywny kolor i zwarty pokrój. Jej głęboki fiolet zachwyca nawet najbardziej wymagających miłośników roślin. Dla osób szukających nietypowych barw, Edelweiss (biała) lub Rosea (różowa) stanowią ciekawą i elegancką alternatywę dla tradycyjnych odmian.
Jeśli chodzi o zapach, Grosso jest bezkonkurencyjna pod względem intensywności aromatu, co czyni ją idealną do pozyskiwania olejków eterycznych i suszenia. Wśród lawendy wąskolistnej, Munstead i Hidcote Blue oferują najbardziej intensywny aromat, który utrzymuje się długo nawet w zasuszonych kwiatach.
Warto pamiętać, że intensywność zapachu lawendy zależy również od warunków uprawy. Rośliny rosnące w pełnym słońcu, na przepuszczalnej, wapiennej glebie, będą wytwarzać więcej olejków eterycznych, a tym samym intensywniej pachnieć. Również pora dnia ma znaczenie – zapach lawendy jest najbardziej intensywny w ciepłe, słoneczne popołudnia.
Jak wybrać najlepszą odmianę lawendy do swojego ogrodu?
Wybierając lawendę do ogrodu, warto wziąć pod uwagę kilka kluczowych czynników:
- Strefa klimatyczna – w chłodniejszych regionach Polski najlepiej sprawdzą się odmiany wąskolistne (Hidcote Blue, Munstead), które wykazują najlepszą mrozoodporność
- Warunki glebowe – wszystkie lawendy preferują przepuszczalną, wapienną glebę i słoneczne stanowisko; na ciężkich, gliniastych glebach warto wykonać drenaż
- Przeznaczenie – do suszenia najlepsze będą odmiany o intensywnym zapachu (Grosso, Hidcote Blue); do tworzenia obwódek i niskich żywopłotów sprawdzą się kompaktowe odmiany
- Efekt wizualny – niskie odmiany (Hidcote Blue, Munstead) świetnie nadają się na obwódki i niewielkie rabaty, podczas gdy wyższe (Grosso, Provence) mogą stanowić tło dla innych roślin lub efektowną dominantę w kompozycji
Niezależnie od wybranej odmiany, lawenda zawsze będzie cennym dodatkiem do ogrodu – nie tylko ze względu na walory estetyczne i zapachowe, ale również dlatego, że przyciąga zapylacze i odpędza niektóre szkodniki. Jej wszechstronność w zastosowaniu – od kompozycji ogrodowych, przez suszone bukiety, po kulinaria i domowe kosmetyki – sprawia, że jest jedną z najbardziej uniwersalnych i wdzięcznych roślin ozdobnych. Wystarczy poświęcić jej nieco uwagi, a odwdzięczy się pięknym wyglądem i niepowtarzalnym aromatem przez wiele lat.
