Ostre zapalenie oskrzeli to choroba dróg oddechowych zazwyczaj powodowana infekcją wirusową, cechująca się zapaleniem błony śluzowej oskrzeli. Występuje częściej u dzieci i młodzieży niż u dorosłych. Głównym jej objawem jest męczący kaszel, który początkowo jest suchy, a później zamienia się w mokry i przebiega z odkrztuszaniem wydzieliny. Zapalenie oskrzeli ustępuje samoistnie lub pod wpływem odpowiedniego leczenia, rzadko wywołując powikłania. Kiedy udać się do lekarza i jak wygląda leczenie zapalenia oskrzeli? Odpowiadamy!
Zapalenie oskrzeli – charakterystyka
Zapalenie oskrzeli występuje u dzieci i dorosłych, ale zwykle dotyka najmłodszych. Jest powszechną chorobą, zapewne większość z nas przechodziła zapalenie oskrzeli w dzieciństwie. To ostre zakażenie układu oddechowego przebiegające z wysiękiem śluzowym lub ropnym w świetle oskrzeli [1].
Choroba może trwać do 3 tygodni. Ostre zapalenie oskrzeli najczęściej pomyślnie rokuje, powikłania po zapaleniu oskrzeli występują rzadko. Do zachorowania dochodzi głównie jesienią i zimą [2].
Warto w tym miejscu wspomnieć, że wyróżnia się 3 postacie zapalenia oskrzeli, a postać ostra jest tylko jedną z nich. Możemy mieć do czynienia także z zapaleniem podostrym, które może być wywołane nadreaktywnością oskrzeli. Źródłem nadreaktywności oskrzeli jest przebyte zakażenie. Powodem postaci podostrej może być również zakażenie krztuścem. Trzecia postać to przewlekłe zapalenie oskrzeli. Jest ono skutkiem wpływu szkodliwych czynników środowiskowych (np. dymu tytoniowego), które drażnią delikatny nabłonek oddechowy [1].
Ostre zapalenie oskrzeli – przyczyny
Przyczyną zapalenia oskrzeli najczęściej są wirusy odpowiedzialne za rozwój przeziębienia i grypy. Są to m.in. wirus grypy A i B, wirus paragrypy, RSV, a także koronawirusy, adenowirusy i rynowirusy. Stan zapalny i zakażenie rzadko kiedy wywołują bakterie. Charakter bakteryjny wykazuje mniej niż 10% przypadków [2].
Do rozwoju postaci podostrej doprowadza nadreaktywność oskrzeli lub krztusiec, natomiast postać przewlekła może być konsekwencją wpływu szkodliwych czynników środowiskowych, w tym zanieczyszczenia powietrza. Przewlekłe zapalenie może też towarzyszyć przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc.
Objawy ostrego zapalenia oskrzeli
Głównym objawem zapalenia oskrzeli jest kaszel. Początkowo pojawia się suchy kaszel, który z czasem zamienia się w mokry i przebiega z odkrztuszaniem plwociny. Ilość wydzieliny w drogach oddechowych może być spora, ponadto może mieć ona śluzowy (białawy śluz) lub ropny charakter. Obecność żółtej, rzadziej zielonej (ropnej) flegmy nie jest efektem nadkażenia bakteryjnego [1].
Pozostałe objawy związane z zapaleniem oskrzeli to [1]:
- wysoka gorączka,
- złe samopoczucie,
- ból mięśni (czasem),
- ból głowy,
- świszczący oddech (rzadziej).
Objawy choroby utrzymują się zwykle do 6–7 dni [1].
Ostre zapalenie oskrzeli – diagnostyka
Jeżeli dłużej niż kilka dni utrzymuje się wysoka gorączka, która jest trudna do zbicia albo występują objawy takie jak świszczący oddech, duszność czy silny ból w klatce piersiowej, należy udać się do lekarza. Podstawą rozpoznania są objawy zapalenia oraz wywiad z chorym. Może pojawić się konieczność wykonania RTG klatki piersiowej celem wykluczenia zapalenia płuc, które daje podobne symptomy. Rzadko kiedy potrzebne są dodatkowe badania [1].
Leczenie ostrego zapalenia oskrzeli
Najważniejsze zalecenie w przebiegu choroby to pozostać w domu i jak najwięcej odpoczywać, najlepiej w łóżku. Dodatkowo stosuje się leczenie objawowe, które dostosowuje się do występujących objawów.
Leczenie polega przede wszystkim na zbijaniu gorączki. Stosuje się leki przeciwgorączkowe takie jak paracetamol (jeśli nie jest skuteczny można zastosować ibuprofen lub aspirynę). Dodatkowo przyjmuje się leki o wykrztuśnym działaniu (na kaszel mokry) lub leki przeciwkaszlowe (na kaszel suchy [1]).
Jeżeli występuje silny obrzęk błon śluzowych dróg oddechowych oraz objawy takie jak duszność czy nasilony kaszel, lekarz może zalecić leki rozkurczające oskrzela. Warto podkreślić, że zapalenie oskrzeli jest stanem niewymagającym podawania antybiotyków [1].
Bibliografia:
- Mejza F., Zapalenie oskrzeli, Med. Prakt., 2016; 11: 42–50.
- Witkiewicz I., Ostre zapalenie oskrzeli, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2013 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/pulmonologia/lista/81812,ostre-zapalenie-oskrzeli (dostęp: 2022.07.08.)).
